Kiedyś to była wódka. Dziś Polacy mają inny nałóg
Statystyki dotyczące ilości wypijanego w naszym kraju alkoholu są porażające. Z danych PARPA wynika, że w ubiegłym roku przeciętny Polak wypił 10 litrów czystego alkoholu. To oznacza butelkę wódki tygodniowo - jak wylicza Fundacja Ważne Sprawy. A eksperci przypominają, że alkohol krok po kroku wyniszcza nasz organizm i jest jednym z czynników rakotwórczych.
1. Jak piją Polacy?
Wartość rynku alkoholi w Polsce jest szacowana na 40 mld złotych, prawie połowę zysków generuje segment piwa. Trzy dekady temu Polacy upijali się wódką, teraz masowo sięgają po piwo. Iga Karasińska z Fundacji Ważne Sprawy przypomina w mediach społecznościowych raport dotyczący 2021 r., z którego wynika, że statystycznie każda osoba w Polsce powyżej 15. roku życia rocznie wypija 272 puszki piwa, czyli 136 litrów. Problem się pogłębia, bo alkohol jest głęboko zakorzeniony w naszym społeczeństwie, a branża umiejętnie umacnia złe nawyki.
"Wypromowano wzór męskości z puszką piwa, zaś kobiecość łączy się ze smakami i słodkością piwa poprzez reklamę piw aromatyzowanych. Z kolei młodych ludzi przygotowuje się do roli dorosłego na rauszu promowaniem konsumpcji piwa bezalkoholowego" - alarmują przedstawiciele fundacji cytując raport "Polska zalana piwem. Analiza ewolucji modelu spożycia alkoholu w Polsce – przyczyny i skutki".
2. 800 tys. osób codziennie jest na rauszu
Z wyliczeń Instytutu Jagiellońskiego opublikowanych w raporcie wynika, że mężczyźni spożywają średnio tygodniowo 366 g etanolu, czyli 11 puszek piwa 4,5 proc., 350 ml wódki 40 proc. oraz trzy lampki 12 proc. wina. Kobiety piją trochę mniej - średnio 128 g etanolu, czyli cztery puszki, 120 ml wódki i lampkę wina na tydzień.
- Szacuje się, że w Polsce ok. 800 tys. osób żyje codziennie w tzw. allostazie, czyli to są osoby, które przewlekle mają podwyższone stężenie alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila i funkcjonują "normalnie" w społeczeństwie, wykonując wszystkie możliwe zawody. Problem dotyczy zarówno celebrytów opisywany w ogólnopolskich mediach, jak i zwykłych ludzi, którzy są kierowcami tirów, taksówkarzami, a nawet mieliśmy przypadek instruktora nauki jazdy - mówi dr n. med. Jarosław Szponar, specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i toksykologii klinicznej, lubelski wojewódzki konsultant w dziedzinie toksykologii klinicznej.
- Trzeba pamiętać, że uzależnione od alkoholu są również kobiety, a kobiety do upicia potrzebują mniejszych dawek, ponieważ ich wątroba jest inaczej ukształtowana metabolicznie i mają słabsze mechanizmy odtruwające - dodaje ekspert.
3. Problem alkoholu dotyczy też dzieci
Najgorsze, że problem nadmiernego picia alkoholu dotyka coraz młodszych Polaków.
Jak przyznał, pomysł zorganizowania spotkania wypłynął od samej młodzieży. Oni też chcą wiedzieć, jakie skutki niesie ze sobą wczesna inicjacja alkoholowa oraz jak nie ulec pokusom. A problem jest ogromny.
- Obecnie młodzi ludzie są wyczuleni na punkcie wolności. Jeśli spróbujemy im ją ograniczyć, to zostawią nas i pójdą swoją drogą. Musimy im pokazać, że wolność jest czymś pięknym i jak mądrze z niej korzystać, by zawsze potrafili wybrać dobro - mówił Marek Piątkowski z Fundacji Światło-Życie podczas Sympozjum "Wolność - darem i wyzwaniem", które odbyło się w środę 26 października w Kujawsko-Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy.
Marek Gralik, kujawsko-pomorski kurator oświaty, przedstawił zatrważające statystyki.
- Niestety, młodzi ludzie coraz częściej sięgają po używki, wśród nich najczęściej właśnie po alkohol. Inicjacja alkoholowa zaczyna się już w wieku poniżej 10. roku życia. Aż 98 proc. 17-latków przyznaje się do tego, że pije alkohol, z tego 65 proc. upija się. Co gorsza, 21 proc. mężczyzn i 26 proc. kobiet w Polsce wyraziłoby zgodę, aby ich dziecko spożywało alkohol przed 18. rokiem życia. Te statystyki są przygnębiające - mówił podczas konferencji.
- Trzeba im (młodym - przyp. red.) uzmysłowić, jak ważna jest profilaktyka, ale też dać podpowiedź, jak mogą uchronić się przed zagrożeniami - dodał ksiądz Krzysztof Włodarczyk, biskup bydgoski.
4. Alkohol prowadzi do zmian w mózgu u młodych
Częste i intensywne spożywanie alkoholu w okresie dojrzewania może prowadzić do zmian w mózgu. Naukowcy z Uniwersytetu we Wschodniej Finlandii i Szpitala Uniwersyteckiego w Kuopio przeanalizowali przypadki picia alkoholu u młodych osób, po czym zaobserwowali niepokojące zmiany w mózgu u tych, którzy często spożywali alkohol w okresie dojrzewania. Odkrycie zostało opublikowane w czasopiśmie "Addiction".
- Dojrzewanie mózgu wciąż trwa w okresie dojrzewania, a przede wszystkim czołowe obszary mózgu i kora obręczy rozwijają się dość intensywnie aż do lat dwudziestych. Nasze badania wyraźnie pokazują, że intensywne picie alkoholu może zakłócić ten proces dojrzewania" - wyjaśnia doktorant Noora Heikkinen, pierwszy autor badania w "Addiction".
Alkohol wykańcza nie tylko mózg, ale też inne narządy.
5. Alkohol niszczy wątrobę i trzustkę. Nawet okazjonalne upicie się może doprowadzić do zatrzymania serca
Lekarze mówią wprost: alkohol szkodzi, nie ma bezpiecznej dawki, a lista konsekwencji jest bardzo długa. Przewlekłe nadużywanie alkoholu zwiększa ryzyko udaru mózgu, choroby wieńcowej, zawału serca, nadciśnienia tętniczego i chorób układu pokarmowego.
Badanie przeprowadzono za pomocą rezonansu magnetycznego struktury mózgu u młodych i zdrowych osób, które są już dorosłe, ale dość często spożywali alkohol w okresie dojrzewania. Dla porównania, zbadano też osoby, które piły w mniejszych ilościach i rzadziej.
Rezonans magnetyczny mózgu wśród badanych wykazał statystycznie istotne różnice między grupami. Wśród uczestników częstego i regularnego picia alkoholu, szara objętość mózgu została obniżona do przedniej części kory mózgu.
- Informacje o tym, że wypijamy tak dużo alkoholu, są niepokojące, zwłaszcza w kontekście pogarszającej się kondycji fizycznej Polaków, gdzie bardzo dużo osób ma nadwagę, otyłość, rośnie problem stłuszczenia wątroby. Alkohol wpływa bardzo negatywnie na wiele chorób układu pokarmowego, może prowadzić do stłuszczenia, zwłóknienia, marskości wątroby, ale także do chorób trzustki - mówi dr. hab. Wojciech Marlicz z Kliniki Gastroenterologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Dr Szponar dodaje, że przewlekłe picie alkoholu powoduje konsekwencje w zasadzie we wszystkich możliwych narządach: poczynając od mózgu, przez serce, po wątrobę i nerki.
- Wszystkie tkanki w organizmie są poddawane działaniu małych stężeń alkoholu przez tygodnie, miesiące, lata, co w konsekwencji powoduje uszkodzenia tych narządów - wyjaśnia.
Lekarz przypomina, że bardzo szkodliwe jest też tzw. picie agresywne, czyli okazjonalne upijanie się w czasie rozmaitych imprez. Skutki?
- Alkohol penetruje do ośrodkowego układu nerwowego i to może prowadzić do ogólnie znanych zaburzeń zachowania, ale też do groźnych następstw, jak zaburzenia równowagi, upadki, złamania, wymioty, zachłyśnięcia, utrata oddechu, może dojść do śpiączki, nasilenia zaburzeń rytmu serca, a nawet zatrzymania akcji serca - ostrzega specjalista kardiologii i toksykologii klinicznej.
6. Alkohol jest jednym z czynników rakotwórczych
O ile wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że palenie papierosów zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów, o tyle znacznie rzadziej mówi się o podobnych konsekwencjach picia alkoholu.
- Alkohol zwiększa ryzyko praktycznie wszystkich chorób nowotworowych przewodu pokarmowego. Myślę, że wiele osób zupełnie nie zdaje sobie z tego sprawy. Takiej bezpiecznej dawki alkoholu w zasadzie nie ma - podkreśla dr Marlicz.
Szacuje się, że nawet cztery proc. nowotworów ma związek z nadużywaniem alkoholu.
- Marskość wątroby spowodowana alkoholem jest problemem ogólnie znanym, a u chorych z marskością często rozwija się proces nowotworowy. Rak jamy ustnej, gardła, przełyku, krtani i wątroby to są nowotwory, w przypadku których udowodniono bezpośredni związek ze spożywaniem alkoholu. Są też korelacje, jeśli chodzi o raka jelita grubego i raka piersi u kobiet - mówi dr Szponar.
Z badań wynika, że wypijanie 3,5 drinka dziennie może podwoić albo potroić ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej, gardła lub krtani. Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem szacuje, że kobiety, które wypijają codziennie kieliszek wina są o od siedmiu do 10 razy bardziej narażone na rozwój raka piersi.
